فلسفه، کلام و عرفان
برخی معتقدند که قرآن با اعتقاد به رجعت مخالف است. آیا چنین نظری صحیح است؟
برخی معتقدند که قرآن با اعتقاد به رجعت مخالف است. آیا چنین نظری صحیح است؟
دهلوی می‌گوید: مطابق برخی از آیات، رجعت انسان به این دنیا امکان‌پذیر نیست؛ زیرا خداوند متعال درخواست کسانی را که تقاضای رجوع به دنیا را نموده‌اند رد کرده است؛ آنجا که می‌فرماید: «حَتَّىٰ إِذَا جَاءَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ رَ‌بِّ ارْ‌جِعُونِ لَعَلِّی أَعْمَلُ صَالِحًا فِیمَا تَرَ‌کْتُ کَلَّا إِنَّهَا کَلِمَهٌ هُوَ قَائِلُهَا وَمِن وَرَ‌ائِهِم بَرْ‌زَخٌ إِلَىٰ یَوْمِ یُبْعَثُونَ؛ تا آنگاه که مرگ به سراغ یکی از آنها می‌آید، می‌گوید: پروردگار من! مرا باز گردانید. شاید در آنچه ترک کردم [و کوتاهی کردم] عمل صالحی انجام دهم. [ولی به او می‌گویند:] چنین نیست! این سخنی است که او به زبان می‌گوید [و اگر بازگردد، کارش همچون گذشته است] و پشت سر آنان برزخی است تا روزی که برانگیخته شوند».[۱]
پاسخ این ادعا را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:
۱. ظهور آیه در تقاضای رجوع به دنیا پیش از مرگ و هنگام دیدن ملک‌الموت است و مورد رجعت پس از مرگ است.
۲. آیه اخص از مدعاست؛ زیرا مربوط به درخواست رجعت از طرف کفار است، برای جبران رفتار خود در دنیا؛ در حالی که بحث رجعت درباره کسانی است که خداوند بنابر مصالحی می‌خواهد ایشان را به دنیا بازگرداند.
۳. آیات متعددی که دلالت بر وقوع بازگشت به دنیا می‌کند[۲] و روایات متواتر از امامان معصوم علیهم‌السلام، نشان دهنده این است که آیه مورد بحث نمی‌تواند برای نفی رجعت مورد استناد قرار‌گیرد.
پی‌نوشت‌ها
۱. مؤمنون: ۹۹و۱۰۰.
۲. مانند آیه ۲۴۳ و ۲۵۹ از سوره بقره.
