فلسفه، کلام و عرفان

آیا اگر آن گروه از رجعت‌کنندگان که در ناپاکی، خالص بوده‌اند، پس از دیدن حقایق برزخ و بازگشت به این جهان توبه کنند، توبه آنها قبول می‌شود؟

آیا اگر آن گروه از رجعت‌کنندگان که در ناپاکی، خالص بوده‌اند، پس از دیدن حقایق برزخ و بازگشت به این جهان توبه کنند، توبه آنها قبول می‌شود؟آیا اگر آن گروه از رجعت‌کنندگان که در ناپاکی، خالص بوده‌اند، پس از دیدن حقایق برزخ و بازگشت به این جهان توبه کنند، توبه آنها قبول می‌شود؟

اولاً، توبه چنین کسانی پذیرفته نمی‌شود؛ زیرا توبه‌ای در پیشگاه خدا ارزش دارد که از روی اختیار و آزادی صورت پذیرد، نه توبه‌ای که پس از مشاهده قهر الهی و چشیدن عذاب‌های دردناک، انجام می‌شود. بر‌اساس آیات قرآن افرادی که مرتکب گناه می‌شوند یا از اعتقاد به آیین حق سر باز می‌زنند، هرگاه از کرده خود پشیمان شده، به درگاه خدا بازگردند، توبه ایشان پذیرفته است، اما اگر در آخرین لحظات زندگی، آن هنگام که حقایق در برابر دیدگان انسان آشکار می‌شود و نشانه‌های مرگ رخ می‌نماید، توبه کنند، توبه آنها پذیرفته نخواهد شد.
قرآن کریم می‌فرماید:
بازگشت به آستان ربوبی تنها به کسانی اختصاص دارد که از روی نادانی مرتکب کار زشت می‌شوند و فوراً‌ توبه می‌کنند. اینان هستند که خداوند توبه ایشان را می‌پذیرد و ‌ [بدان] خداوند دانا و حکیم است. اما توبه برای کسانی نیست که در منجلاب گناهان غوطه‌ور بوده‌اند و هنگام فرارسیدن مرگ ندای توبه سر می‌دهند، یا آنان که در لحظه مرگ کافر می‌میرند. ما برای این‌گونه افراد عذابی دردناک آماده کرده‌ایم.[۱]

توبه ارزشمند، توبه‌ای است که از دل برخیزد و از روی اختیار انجام گیرد، اما کسی که با دیدن نشانه‌های قطعی مرگ و علائم عذاب الهی توبه می‌کند یا ایمان می‌آورد، به‌هیچ‌وجه شایسته تقدیر و تشویق نیست؛ چرا‌که راهی جز این نداشته و اضطرار و اجبار او را به این کار وا داشته است. به همین دلیل است که قرآن از ماجرای غرق‌شدن فرعون و ایمان‌آوردن او در آخرین لحظات زندگی یاد کرده و به صراحت اعلام می‌کند که این ایمان برای وی هیچ سودی نداشت و هرگز پذیرفته نشد.[۲]
از سویی، چنین افرادی، قلوبی مسخ‌شده و تاریک دارند و پس از بازگشت نیز توبه نمی‌کنند. دیدن حقایق و آشکارشدن واقعیت‌ها موجب عبرت بسیاری از انسان‌ها می‌شود و افراد زیادی را از ادامه کفر و گناه بازمی‌دارد، اما کسانی نیز یافت می‌شوند که علی‌رغم مشاهده همه آثار عظمت خدای تعالی همچنان در گرداب کفر و گناه غوطه می‌خورند. آنان در دوران زندگی خود بر اثر فساد و کژی، روح و روان خود را آن چنان آلوده کرده‌اند که کمترین نشانی از مهر و لطف خدا در آنها وجود ندارد. چنین افرادی هرگز با مشاهده واقعیت‌ها توبه نمی‌کنند.
قرآن این حقیقت شگفت‌انگیز را چنین بیان می‌کند:

ای کاش می‌دیدی آن لحظه‌ را که (مجرمان) بر کنار آتش دوزخ نگاه داشته شدند و گفتند:‌ ای کاش ما (به دنیا) بازگردیم و از این پس نشانه‌های پروردگارمان را تکذیب نکرده و در شمار مؤمنان قرار گیریم، درحالی‌که برای آنان آنچه که از قبل پنهان می‌داشتند، آشکار شده و هرگاه به دنیا بازگردانده شوند، همان روش را ادامه داده و همچنان به کارهای ناروا دست می‌بازند و اینان دروغ‌گویند.[۳]


پی‌نوشت‌ها
۱. نساء: ۱۷ و ۱۸.
۲. یونس: ۹۲-۹۰.
۳. انعام: ۲۷ و ۲۸.
مشاهده بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا