آیا ما در عصر فترت (عصری بدون امام) قرار داریم؟

احمد کاتب می‌گوید: «برخی از شیعیان قائل به توقّف و انقطاع امامت و قول به فترت، همانند فترت بین انبیا شده‌اند و در ادّعای خود به اخباری تمسّک کرده‌اند که دلالت بر امکان انقطاع امامت دارد، خصوصاً هنگامی‌ که خداوند بر خلقش غضب کند».[۱]

پاسخ

شیخ مفید رحمه‌الله در «الفصول‌المختاره» بعد از آنکه به گروه‌های مختلف بعد از امام‌ حسن‌ عسکری علیه‌السلام اشاره کرده، می‌فرماید: ولی در زمانی ‌که الآن ما در آن قرار داریم، به ‌جز شیعه دوازده‌ امامی، همگی منقرض شده و یا به این دسته گرویده‌اند.[۲] بنابراین برخی از شیعیان قائل به فترت، از شیعیان دوازده امامی نبوده‌اند.

از طرفی با مراجعه به روایاتی که مورد استناد «احمد کاتب» برای انکار ولادت و وجود حضرت‌ مهدی علیه‌السلام قرار گرفته، پی‌می‌بریم که آن روایات نه‌تنها بر عدم ولادت دلالت ندارد، بلکه بر وجود و ولادت امام عصر دلالتی صریح دارد.

اینک نصّ روایت را مرور می‌کنیم؛ محمدبن‌فرج می‌گوید: امام‌ باقر علیه‌السلام در نامه‌ای به من چنین نوشت: «هرگاه خداوند تبارک‌وتعالی بر خلقش غضب کند، ما را از هم‌جواری آنها دور خواهد کرد».[۳]

این روایت به طور صریح دلالت بر ولادت و وجود امام عصر دارد، لکن به این صورت که در عین اینکه وجود دارد، از منظر شما غایب است.

توجه به این نکته نیز ضروری است که این روایت از حیث سند ضعیف است؛ همان‌گونه که مرحوم مجلسی رحمه‌الله نیز به آن اشاره کرده است.

همچنین این روایت مخالف روایات دیگری است که متواتر بوده و دلالت بر خالی‌نبودن زمین از حجت دارد؛ از این رو با جمع این دو دسته روایت به این نتیجه می‌رسیم که مقصود از بدون امام ماندن، غیبت امام است نه نبود امام.

پی‌نوشت‌ها

۱. تطور الفکر السیاسی، احمد کاتب، ص۱۲۳.

۲. الفصول‌المختاره، شیخ مفید، ص۲۵۹.

۳. کافی، کلینی، ج۱، ص۳۴۳، ح۳۲؛ «إذا غضب‌الله تبارک‌وتعالی علی خلقه، نحّانا عن جوارهم».